Trong vài năm gần đây, Blockchain và AI là hai công nghệ được nhắc đến nhiều nhất trong lĩnh vực tài chính toàn cầu. Câu hỏi đặt ra là: Blockchain, AI sẽ thay đổi thanh toán như thế nào? Trong workshop tại Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) diễn ra trong tháng 8, tôi – Dr. Matsuno đã chia sẻ góc nhìn cụ thể về vấn đề này, những thách thức hiện tại cũng như cách công nghệ đang tạo ra giải pháp cho tương lai thanh toán.
1. Workshop: Blockchain và AI trong kỷ nguyên tài chính số
Ngày 20/08/2025 vừa qua, tôi đã có mặt tại Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU), Hà Nội để tham dự workshop với chủ đề: “Blockchain và AI trong kỷ nguyên tài chính số”. Hội trường lớn hôm đó chật kín hơn 400 người, từ sinh viên, giảng viên cho đến những startup trẻ trong lĩnh vực fintech.
Không khí của sự kiện rất sôi động. Ngay từ khi bước vào, tôi cảm nhận được sự háo hức của các bạn trẻ muốn tìm hiểu xem công nghệ có thể thay đổi ngành thanh toán như thế nào. Workshop diễn ra trong cả ngày, với nhiều phần: keynote mở đầu, thảo luận nhóm cùng startup, chia sẻ case study về AI chống gian lận và phần QA trực tiếp cùng chuyên gia.
Timeline cụ thể được sắp xếp rõ ràng:
- 08:30 – 09:00: Đón khách và networking.
- 09:00 – 10:30: Keynote “Blockchain và AI – Xu hướng toàn cầu”.
- 10:30 – 12:00: Panel cùng startup fintech Việt Nam.
- 13:30 – 15:00: Case study ứng dụng AI chống gian lận.
- 15:30 – 17:00: Chia sẻ từ diễn giả quốc tế và tổng kết.
Điều tôi ấn tượng nhất là tinh thần đặt ham học hỏi của các sinh viên. Các bạn không chỉ quan tâm đến lý thuyết, mà còn đặt ra những câu hỏi rất hay như: “Làm thế nào Blockchain giúp giảm phí chuyển tiền xuyên biên giới”, “AI có thể phát hiện gian lận ngay lập tức được không”…
Đó chính là lý do tôi tham dự để chia sẻ tầm nhìn cũng như khẳng định rằng: Blockchain và AI đang thực sự thay đổi thanh toán toàn cầu.
2. Những thách thức của hệ thống thanh toán hiện tại
Mặc dù công nghệ tài chính đã tiến bộ đáng kể nhưng hệ thống thanh toán toàn cầu vẫn tồn tại nhiều hạn chế chưa khắc phục được:
Tốc độ xử lý chậm và phí cao
Ngày nay, gửi tiền từ quốc gia này sang quốc gia khác vẫn mất nhiều thời gian. Một giao dịch quốc tế qua hệ thống ngân hàng có thể mất từ 2 đến 5 ngày, vì phải đi qua nhiều tầng trung gian. Mỗi lớp trung gian lại thu một khoản phí, khiến chi phí có khi lên tới 5–8% giá trị giao dịch. Điều này đặc biệt gây khó khăn cho lao động nhập cư muốn gửi tiền về quê hương với số tiền không quá lớn.
Gian lận và thiếu minh bạch xuyên biên giới
Trong khi giao dịch tăng nhanh, các hình thức gian lận tài chính cũng tinh vi hơn. Nhiều vụ lừa đảo, hack dữ liệu, chiếm đoạt tài khoản xảy ra vì hệ thống tập trung có điểm yếu dễ bị khai thác. Người dùng khó có thể tự mình kiểm chứng tính minh bạch của giao dịch, phải hoàn toàn phụ thuộc vào bên trung gian.
Khó tiếp cận dịch vụ tài chính ở nhiều quốc gia
Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, hàng tỷ người trưởng thành trên thế giới vẫn chưa có tài khoản ngân hàng. Điều đó đồng nghĩa rằng họ bị loại khỏi hệ thống tài chính toàn cầu. Không có tài khoản, họ không thể tiết kiệm, đầu tư hay nhận kiều hối một cách thuận lợi. Tình trạng này sẽ kéo dài khoảng cách giàu nghèo và làm giảm cơ hội phát triển kinh tế cho nhiều cộng đồng.
3. Blockchain và AI sẽ thay đổi thanh toán ra sao?
Trong workshop, tôi đã chia sẻ rằng Blockchain và AI không chỉ là công nghệ mới, mà chính là “đòn bẩy” quan trọng để thiết kế lại toàn bộ hệ thống thanh toán toàn cầu.
Giao dịch tức thì với chi phí gần bằng 0
Nếu như trước đây một giao dịch quốc tế mất vài ngày để hoàn tất thì với blockchain, người gửi và người nhận có thể chuyển tiền trực tiếp chỉ trong vài giây. Nhờ loại bỏ các lớp trung gian, phí giao dịch giảm mạnh, thậm chí gần bằng 0. Điều này mở ra cơ hội cho cả những giao dịch nhỏ, chẳng hạn một công nhân gửi vài chục đô la về quê nhà mà không lo mất nhiều chi phí.
AI cá nhân hóa trải nghiệm người dùng
Trí tuệ nhân tạo không chỉ giúp tăng tốc độ xử lý mà còn làm cho thanh toán trở nên thông minh hơn. AI có thể dự đoán thói quen chi tiêu của người dùng, gợi ý phương thức thanh toán nhanh nhất và rẻ nhất. Quan trọng hơn, AI có thể phát hiện gian lận gần như ngay lập tức, bảo vệ cả người dùng lẫn doanh nghiệp.
Blockchain bảo đảm niềm tin và minh bạch toàn cầu
Mọi giao dịch trên blockchain được ghi lại vĩnh viễn, không thể chỉnh sửa, tạo ra sự minh bạch mà bất kỳ ai cũng có thể kiểm chứng dữ liệu. Người dùng hoàn toàn có thể yên tâm rằng tiền của họ không bị thao túng, trong khi doanh nghiệp sẽ có một nền tảng đáng tin cậy để mở rộng toàn cầu.
4. Tương lai thanh toán – Tầm nhìn của Dr. Matsuno
Khi nói về 5–10 năm tới, tôi thường hình dung một thế giới nơi việc thanh toán trở nên nhanh như gửi email. Hiện nay, để gửi tiền từ Nhật sang Việt Nam, đôi khi mất đến vài ngày và tốn nhiều chi phí. Trong tương lai, nhờ Blockchain và AI, mọi giao dịch sẽ được xử lý tức thì, với chi phí gần như bằng 0.
Một phần quan trọng trong bức tranh này là Stablecoin và CBDC (tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương). Stablecoin mang lại sự ổn định vì được gắn với các loại tiền quen thuộc như USD hoặc EUR, trong khi CBDC sẽ giúp các quốc gia số hóa tiền tệ chính thức. Khi hai công nghệ này kết hợp cùng Blockchain và AI, chúng ta sẽ có một hệ thống thanh toán toàn cầu minh bạch, an toàn và dễ dùng.
Trong mô hình đó, VSTA sẽ đóng vai trò là cầu nối trực tiếp với khả năng xử lý giao dịch tốc độ cao, chi phí thấp. Và quan trọng hơn cả, tôi muốn xây dựng một tiêu chuẩn mở để các doanh nghiệp, ngân hàng và người dùng trên khắp thế giới đều có thể cùng tham gia.
Điều tôi theo đuổi không chỉ là sự đổi mới công nghệ. Tôi tin rằng thanh toán trong tương lai phải không biên giới, công bằng và nhanh chóng để bất kỳ ai, dù ở thành phố lớn hay vùng nông thôn xa xôi, đều có quyền tiếp cận dịch vụ tài chính hiện đại.
Kết luận
Blockchain và AI không chỉ là công nghệ, mà là cơ hội để xây dựng một hệ thống thanh toán toàn cầu nhanh, rẻ và minh bạch hơn. Từ workshop tại NEU, tôi – Dr. Matsuno tin rằng sự hợp tác giữa trường đại học, startup và nhà quản lý sẽ mở đường cho các giải pháp mới. Tương lai thanh toán chính là không biên giới, công bằng và dành cho tất cả mọi người, và đó cũng chính là sứ mệnh mà VSTA đang hướng tới.
